افراد همه از نظر قانون برابر هستند و هرکس دارای حقوق مشخصی است که اگر نقض شود، میتواند آسیب جسمانی، روحی یا مالی به افراد وارد کند؛ به همین دلیل بر اساس آنچه قانون اساسی خوانده میشود، افراد این حق را دارند که هرگاه حقی از آنان پایمال شد، از فرد یا افرادی که این حقوق را نقض کرده است، شکایت کنند. برای این کار، وکیل شکایت که میتواند یاری رس فرد باشد.
اما اگر از شما نیز حقی ضایع شده است، مسیر درستی را انتخاب کردهاید. ما در اینجا خواهیم گفت که چگونه باید شکایت کنید و چگونه باید حق پایمال شده خود را احیا کنید. شکایت کردن بسته به موضوعی که پرونده شما دارد، میتواند در راسته شکایت کیفری یا شکایت حقوقی پیگیری شود. اگر با ما باشید متوجه تفاوت این دو با یکدیگر میشوید و به این ترتیب بهتر از گذشته میتوانید برای حل پرونده خود اقدام کنید.
کیفری یا حقوقی؟ مسئله این است
مهمترین مسئلهای که شاکیان با آن دستبهگریبان هستند، نحوه شکایت و مراجعه به وکیل شکایت است که بتوانند با سرعت بیشتری به حق خود برسند. وکیلی که برای شکایت به او مراجعه میکنید، میتواند یکی از وکلای حوزه حقوقی یا کیفری باشد.
این وکیل میتواند وکیل شکایت حقوقی باشد یا بهعنوان وکیل شکایت کیفری فعالیت داشته باشد. البته وکیل شکایت جنایی زیرمجموعه وکیل کیفری و وکیل شکایت مالی نیز از وکلای حوزه حقوقی محسوب میشوند. پیش از هر کار باید با هم بررسی کنیم که تفاوت این دو نوع پرونده با یکدیگر چیست؟
زمانی که میدانید متهمی که از او قرار است شکایت کنید در پایان، دادگاه برای او مجازات تعیین میکند، یعنی پرونده شما جزو موارد کیفری است. این در حالی است که دعاوی حقوقی هیچ مجازاتی را شامل نمیشود و متهم تنها باید حقی را که تضییع کرده به شاکی بازگرداند.
از مهمترین تفاوت این دو شکایت این است که در پروندههای حقوقی قطعا باید شکایت را در برگهای به نام دادخواست تنظیم کنید و در اختیار دادگاه قرار دهید تا پذیرفته شود. ولی برای موارد کیفری در هر برگهای میتوانید شکوائیه خود را بنویسید. از طرف دیگر شکوائیه کیفری ابتدا به دادسرا تحویل داده میشود و دادسرا پس از پایان تحقیقات آن را به دادگاه میفرستد. دادخواست مستقیم به دادگاه تقدیم میشود.
نکته دیگر اینکه خودتان میتوانید در موارد کیفری اقدام کنید و نیاز به وکیل شکایت ندارد. اما در موارد حقوقی وکیل دادگستری است که باید پیگیر امور شما باشد. اگر پرونده شما کیفری است، تنها باید یک برگه تمبر باطل کرده ولی در شکایت حقوقی بسته به ارزش مالی پرونده باید تمبر باطل کنید.
پرونده شما کیفری است یا حقوقی؟
با همه تفاوتهایی که گفتیم، اما باز هم میان این دو نوع شکایت تفاوتهایی وجود دارد. بهعنوانمثال، اگر پرونده شما کیفری باشد و شما شکایت خود را پس بگیرید، باز هم پرونده خاتمه نخواهد یافت. جرم متهم عمومی است و در نتیجه پرونده بسته نخواهد شد تا متهم به مجازات خود برسد. اما پرونده حقوقی با پس گرفتن شکایت شاکی به پایان میرسد.
شما شکایت کردهاید؟ اگر پرونده شما کیفری باشد، شما شاکی هستید و نیازمند کمکگرفتن از وکیل شکایت کیفری خواهید بود. فرد یا افرادی که از آنها شکایت کردهاید متشاکی، مشتکیعنه یا متهم نام دارند. پرونده نیز اتهام لقب میگیرد. اما پرونده حقوقی، شما خواهان هستید و فرد مقابلتان خوانده نامیده میشود. در اصطلاح قانونی نیز پرونده خواسته نامگذاری میشود. از طرف دیگر، احضاریه برای متهم و اخطاریه برای خوانده ارسال میشود.
هر دو فرد را به دادگاه فرا میخوانند، اما نام آنها با یکدیگر متفاوت است. متهم یا خوانده به دادگاه نیامدهاند؟ متهم جلب شده و با اجبار به دادگاه آورده میشود. اما در دعوای حقوقی که خوانده حضور نداشته باشد، حق به خواهان داده میشود.
مراحلی که باید سپری کنید کدام است؟
در زمینه پروندههای کیفری باید ابتدا شکایت خود را مطرح کنید. البته شما گاه به کلانتری و گاه به دادسرای محل وقوع جرم باید شکایت کنید. اما اکنون سامانهای طرحریزیشده است که بهصورت آنلاین در آن طرح شکایت کرده و نیازی نیست به دادسرا یا کلانتری مراجعه کنید. سپس در دادسرا، پرونده کیفری مورد بررسی قرار میگیرد و جزئیات آن موشکافی میشود تا در این زمینه حقی ضایع نشود.
در مورد پروندههای جنایی حتما با یک وکیل شکایت جنایی پیش از اقدام مشورت کنید. پس از رسیدن به نتیجه و پایان تحقیقات، پرونده به دادگاه بدوی یا اولیه منتقل شده و حکم بدوی پس از تعداد جلسات صادر میشود. وکیل شکایت به شما کمک میکند تا به دادگاه تجدیدنظر اعتراض کنید و پرونده را دوباره به جریان بیندازید.
در زمینه دعاوی حقوقی، وکیل شکایت حقوقی به شما کمک میکند تا در سامانه ثنا ثبت شکایت خود را انجام دهید. پس از طرح شکایت، به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی رفته و مراحل ثبت را پیگیری میکنید. اگر مشکل شما در زمینه امور مالی است، وکیل شکایت مالی میتواند این کار را برای شما پیگیری کند. باید در این مرحله مدارک را تهیه و سپس دادخواست خود را تکمیل کنید.
پس از اینکه این مراحل را با موفقیت طی کردید، وقت آن است که دادخواست خود را به مراجعی تسلیم کنید که در این زمینه صلاحیت لازم را دارند. سپس وقت دادگاه تعیین شده و میتوانید با تنظیم مدارک و اسناد از خود دفاع کنید و حق خود را از دادگاه بخواهید.
شکوائیه خود را تنظیم کنید
اکنون که دریافتید کدام نوع از شکایات متناسب با پرونده شما است، باید بدانید برای اینکه بتوانید شکایت خود را مطرح کنید، چه شرایطی را باید داشته باشید. در زمینه پروندههای کیفری، شخصی این اجازه را دارد که از ویژگیهایی برخوردار باشد.
اولین ویژگی از منظر قانونی این است که فرد اهلیت داشته باشد. منظور قانون از اهلیت، سن قانونی است. دختران در سن ۹ سالگی و پسران ۱۵ سالگی به این درجه میرسند. اما بهصورت کلی در دادگاه ۱۸ سالگی اهلیت شناخته میشود. اگر فرد اهلیت نداشته باشد، قیم او است که باید بهجای او شکایت کند.
از طرف دیگر، تنظیم برخی شکوائیهها منوط به شکایت شاکی است. افترا، توهین و فحاشی از آن دست جرمهایی است که جنبه عمومی ندارد. در نتیجه تنها زمانی پرونده افتتاح میشود که فرد شاکی شکوائیه تنظیم کند. اما در جرائم عمومی و جرائمی که قابلبازگشت نیستند، تنها زمانی پرونده افتتاح میشود که ضابطین دادگستری گزارش داده و متهم تحت تعقیب قرار بگیرد. اگر متهم خود اقرار به جرم کند یا جرایمی به وقوع پیوسته باشد که مشهود باشد، شکوائیه کیفری صادر شده و در نتیجه به دادسرا تقدیم میشود.
شکوائیهای که تنظیم میکنید باید شامل مشخصات و اطلاعات شخصی شما باشد. سپس باید مشخصات فردی را اعلام کنید که تصمیم دارید از آنها شکایت کنید و به عقیده شما متهم به انجام جرمی هستند. محل وقوع جرم و شرح عمل مجرمانه از ضروریاتی است که باید در شکوائیه بنویسید. اگر شهودی دارید آنها را نام ببرید و اگر خسارتی دیدهاید میزان خسارت را اعلام کنید.
حقوقیها برای تنظیم دادخواست آماده شوید
همانطور که پیشتر هم ذکر کردیم، برای دعاوی کیفری نیاز به حمایت وکیل ندارید، اما برای شکایت حقوقی باید از کمک وکیل شکایت حقوقی بهرهمند شوید و خودتان نمیتوانید کاری را بهتنهایی از پیش ببرید. اما برخلاف دعاوی کیفری، این دعاوی بیشتر جنبه خصوصی دارند و شما خودتان باید دادخواست تهیه کنید؛ به همین دلیل چون ممکن است به جزئیات وارد نباشید و اشتباهی صورت بگیرد، باید به وکیل شکایت مراجعه کنید.
البته هم در سامانهای که برای این منظور فراهم شده میتوانید اقدام کنید، هم میتوانید به شوراهای حل اختلاف مراجعه کنید. توجه کنید که دادگاه تنها به شکایت شما رسیدگی میکند و اگر مثلا هم تقاضای تخلیه ملکتان را دارید که در اجاره کسی است و هم میخواهید اجاره عقبافتاده خود را دریافت کنید، باید در دادخواست هر دو را بنویسید، در غیر این صورت دادگاه تنها به مطلبی رسیدگی میکند که بهخاطر آن شکایت کردهاید. حضور وکیل شکایت مالی دقیقا همانی است که اینجا به کارتان میآید.
برخی از دعاوی مانند خیانتدرامانت، هم شامل دعاوی کیفری هستند و هم دعاوی حقوقی را شامل میشوند. اگر بهخاطر بخش کیفری در دادگاه کیفری شکایتتان را مطرح کنید، برای تسریع در بخش مالی، این اجازه را دارید تا دادخواستی را برای همان دادگاه تنظیم و در همان دادگاه به آن رسیدگی کنید.
این امور اگر توسط وکیل شکایت انجام شود سرعت بیشتری نیز خواهد داشت. دعاوی حقوقی در دادگاه رسیدگی میشوند و در برخی موارد بهموجب حکم قانون، برخی از شوراهای حل اختلاف این آمادگی را دارند که برخی از دعاوی کیفری را پیگیری و حل کنند.
دعاوی کیفری | دعاوی حقوقی | |
فردی که به دادگاه مراجعه میکند | شاکی | خواهان |
فردی که به دادگاه احضار میشود | متهم | خوانده |
مسئلهای که مطرح میشود | شکوائیه | دادخواست |
مرجع رسیدگی | دادگاه کیفری | دادگاه حقوقی |
کیفریها برای حرکت آماده شوید
حال که بهتنهایی یا با کمک وکیل شکایت، شکایت کیفری خود را تنظیم و تحویل دادسرا دادید، تحقیقات در دادسرا آغاز میشود. قاضی دادسرا بررسی میکند شما از چه کسی و به چه جرمی و با چه ادلهای شکایت دارید. دلایل شما در این مرحله یکی از گامهای مهم است که برمیدارید.
اگر قاضی را توانستید با کمک وکیل شکایت راضی کنید، قرار مناسبی درخور اتهام متهم برای او صادر میشود و برای شنیدن دفاعیات او آماده میشوند. بر اساس نظر قاضی، پرونده ازهرجهت بررسی میشود و درصورتیکه به ادله کافی رسید، آن را به دادگاه ارجاع میدهد. اگر ادله بهدستآمده قاضی را مجاب به اتهام متهم کرد، قاضی قرار تعقیب برای متهم صادر میکند، در غیر این صورت قرار منع تعقیب صادر خواهد شد.
دادگاهی که به دعاوی کیفری رسیدگی میکند، دادگاه کیفری است که خود در دو بخش دادگاه کیفری ۱ و ۲ تقسیم میشود. جرائم سنگینتر مانند قتل، در دادگاه کیفری ۱ و باقی جرائم سنگین در دادگاه کیفری ۲ بررسی میشوند.
موسسه سفیران را بیشتر بشناسید
اگر در پی احقاق حق خود هستید و نیاز دارید تا از فرد یا افرادی شکایت کنید، باید از تذکرات و راهنماییهای وکیل شکایت حرفهای بهره ببرید. اما یافتن وکیلی که بتواند به شما کمک کند در میان خیل عظیم وکلا، کاری سخت و دشوار است.
اگر شما هم سردرگم ماندهاید که به چه کسی میتوانید تکیه کنید، موسسه سفیران در کنار شما است. این موسسه با بهرهگیری از وکلای خبره و حرفهای که سالها در این زمینه تجربه کسب کردهاند، به شما کمک میکنند و پروندههای شما را بهجایی میرسانند که هدف شما و البته مصلحت شما در آن است. البته باید توجه کنید که قبل از هر چیز پرونده شما در کارگروهی مطرح میشود و با کمک همفکری وکلای حرفهای بهترین گزینه برای آن در نظر گرفته میشود.
کلام پایانی
شکایت کردن و تنظیم شکوائیه یا دادخواست، شاید ساده به نظر برسد، اما اینگونه نیست. اگر قدمی اشتباه در این مسیر بردارید، پرونده شما هرگز بهجایی که در نظر دارید نمیرسد و ممکن است حقتان ضایع شود. در این راه باید از کسانی کمک بگیرید که حرفهای هستند و میتوانند مسیر را پیشبینی کنند و بدانند چه گامهایی باید بردارید.
وکیل شکایت، دقیقا همان کسی است که شما به کمک آن نیاز دارید. شما باید از وکیلی کمک بگیرید که یا در زمینه دعاوی حقوقی یا در زمینه دعاوی کیفری تبحر داشته باشد و بتواند بهترین راه را به شما نشان دهد. موسسه سفیران در کنار شما است تا شما را به سرمنزل مقصود برساند.
سوالات متداول
آیا میدانید برای شروع یک پرونده چه راهی باید رفت و چه باید کرد؟ اگر شما هم سوالاتی در ذهنتان است با ما باشید. اما اگر پاسخ را نیافتید، میتوانید با موسسه سفیران تماس بگیرید و از کمک آنها بهرهمند شوید.
آیا شکایت از منظر دعاوی کیفری و حقوقی با یکدیگر یکی هستند؟
خیر. شکایت کیفری وقتی رخ میدهد که جرمی اتفاق افتاده باشد و گاه جز فرد شاکی مدعیالعموم نیز از متهم شکایت میکند. برگه شکایت شکوائیه خوانده میشود. اما دو طرف در دعاوی حقوقی خواهان، خوانده و اقامه دعوا خواسته نامیده میشود.
برای اقامه شکوائیه یا حتی برای اقامه دادخواست کجا باید رفت؟
امروزه هردو این موارد در سامانه ثبت میشود. اما برای دعاوی کیفری ابتدا به دادسرا و سپس دادگاه مراجعه میشود. برای موارد حقوقی باید به دادگاه یا شورای حل اختلاف بروید.
هزینههای شکایت در دادسرا چقدر است؟
هزینه شکایت در دادسرا مبلغ زیاد و نگرانکنندهای نیست و چیزی در حدود دویست تا سیصد هزار تومان هزینه دادرسی برای رسیدگی به شکایت در دادسرا است. اما حقالوکاله و دستمزد وکیل مبلغ جداگانهای است که در توافق وکیل با موکل به دست میآید.