در این مطلب سعی شده است علاوه بر معرفی کشور کهن و زیبای ارمنستان، به معرفی زبان رسمی ارمنستان، آشنایی با اصلی ترین زبان این کشور و انواع گویش و لهجه در ارمنستان بپردازیم.
بهشت در خود ارمنستان است، این کشور همواره یکی از جالب ترین کشورها در جهان بوده است. ارمنستان سرزمین لبخندهای شاد و رنگ های روشن، افسانه های باستانی و داستان های کتاب مقدس، زیبایی، تاریخ و فرهنگ است. کوه آرارات محل استراحت کشتی نوح و نماد ملی ارمنستان است.
موقعیت جغرافیایی ارمنستان
ارمنستان کشوری محصور در خشکی، در جنوب قفقاز و آسیای مرکزی است. این کشور در شمال شرقی ارتفاعات ارمنستان (که به آن ارمنستان تاریخی نیز می گویند) در میان دریای سیاه و خزر واقع شده است و از شمال و شرق توسط کوه های قفقاز احاطه شده است.
این کشور از شمال با گرجستان، از شرق با آذربایجان، از جنوب با ایران و از غرب با ترکیه همسایه است. کشور ارمنستان به دلیل تفاوت های زیاد در ارتفاع از دریا و تنوع کوه ها، تقریبا همه انواع آب و هوا از کوهستانی سرد گرفته تا نیمه گرمسیری خشک را دارد.
ارمنستان اولین کشور در جهان است که در سال 301 میلادی، مسیحیت را به عنوان دین دولتی پذیرفت، کلیسای حواری یکی از قدیمی ترین کلیساهای ملی مسیحیت در جهان است.
محبوب ترین شهرهای ارمنستان
مهم ترین و محبوب ترین شهرهای ارمنستان عبارتند از:
- ایروان
- گیومری
- وانادزور
- اچمیادزین
- هرازدان
- آرتاشات
- کاپان
- آرماویر
ایروان پایتخت و بزرگ ترین شهر ارمنستان است. این شهر، مرکز اداری، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی این کشور است. ساختمان ها و بناهای ساخته شده در این شهر به رنگ صورتی و از جنس سنگ توف است که دارای مکان های فرهنگی، تئاتر، موزه و گالری های هنری بسیاری است.
محبوب ترین شهرهای ارمنستان
غذاهای لذیذ و جاذبه های دیدنی ارمنستان
غذاهای ارمنی دارای ویژگی های متعدد است که توسط عوامل مختلف تاریخی، جغرافیایی، اقلیمی و حتی تاریخی سیاسی تعیین می شود.غذاهای ارمنی شباهت زیادی با غذاهای شرقی و مدیترانه ای دارد، یکی از معروف ترین غذای ارمنی نان سنتی لواش است که در سال 2014 در فهرست میراث فرهنگی یونسکو ثبت شد.
در این کشور کوچک و آفتابی جاذبه های دیدنی بسیاری وجود دارد که عبارت اند از:
- معبد گارنو
- گغارد
- هاغارتسین
- اچمیادزین
- خور ویراپ
- آمبرد
- صومعه تاتف
دریاچه سوان که یکی از مرتفع ترین دریاچه های آب شیرین جهان است در کشور ارمنستان قرار دارد، این کشور با داشتن چشم اندازهای طبیعی زیبا یکی از کشورهای منحصر به فرد در جهان است.
زبان رسمی
زبان رسمی یک کشور در درجه اول زبان قانون اساسی آن کشور و معمولاً زبانی است که توسط قوه مقننه آن کشور استفاده می شود، اما قوانین برخی از کشورها نیاز به صدور اسناد دولتی به زبان های دیگر نیز دارند. زبان رسمی گاهی با زبان آموزش در مراکز علمی متفاوت است در نتیجه این دو زبان در تقابل هم نیستند.
لازم است زبان رسمی را از زبان های اقلیت رسمی به رسمیت شناخته شده، که توسط اقلیت های ملی در آن کشور استفاده می شود و توسط قانون به رسمیت شناخته شده اند، متمایز کرد. این زبان ها را می توان برای کارهای اداری و همچنین برای آموزش در مدارس و دانشگاه ها استفاده کرد.
زبان رسمی ارمنستان
زبان رسمی ارمنستان طبق قانون اساسی این کشور، زبان ارمنی است. زبان آموزشی در مدارس سراسر کشور و همچنین زبانی که به طور گسترده توسط دولت و رسانه های کشور استفاده می شود نیز زبان ارمنی است.
درماده 20 قانون اساسی ارمنستان آمده است که زبان دولتی و زبان رسمی ارمنستان، زبان ارمنی است.
ارمنی شاخه ای مستقل از زبان های هند و اروپایی است که در الفبای آن 36 حرف وجود داشت که در اوایل قرن بیستم این حروف به 39 حرف افزایش یافت. دو سوم از جمعیت کشور ارمنستان علاوه بر تسلط کامل بر زبان رسمی ارمنستانیعنی ارمنی، به زبان های خارجی دیگری نیز تسلط دارند.
زبان رسمی ارمنستان یعنی زبان ارمنی از نظر ادبی به دو زبان تقسیم می شود:
- زبان ارمنی شرقی
مهد این زبان ارمنستان شرقی است و هم اکنون در کشور ارمنستان مرکزیت یافته است.
- زبان ارمنی غربی
مهد آن ارمنستان غربی است، یعنی کشور ترکیه و مرکز آن استانبول است.
این دو زبان یعنی زبان ارمنی شرقی و زبان ارمنی غربی در طول سالیان دراز، ادبیات غنی را به وجود آورده اند اما از نظر دستور زبان و گویش از هم بسیار دور شده اند، اما پایه و اساس این دو زبان همان ارمنی کهن(گرابار) است.
رایج ترین زبان ارمنی در ارمنستان، قراباغ و ایران، زبان ارمنی شرقی است ولی ارمنی غربی بیشتر در کشورهای لبنان، ترکیه، سوریه و فرانسه رواج دارد.
الفبای ارمنی
الفبای ارمنی برای نخستین بار در سال 405 توسط کشیش مسروپ ماشتوتز معرفی شد یعنی 100 سال پس از اینکه مسیحیت به عنوان دین رسمی در ارمنستان شناخته شد و تا پیش از آن زمان، کتاب مقدسی به زبان محلی در دسترس ارمنی ها نبود.
بعد از ابداع الفبا، مردم توانستند با زبان رسمی ارمنستان از کتاب مقدس بهره ببرند، و از قرن یازدهم تقریبا هیچ تغییری در سیستم نوشتاری و الفبای ارمنی رخ نداده است.
تاکنون تعداد کل ارمنی های مسلط به زبان رسمی ارمنستان در سراسر جهان 5 الی 7 میلیون تخمین زده می شود.
ارمنستان حداکثر تا قرن دوم قبل از میلاد، یک کشور تک زبانه بود که زبان آن دارای تاریخ ادبی طولانی است و ترجمه کتاب مقدس در قرن پنجم به عنوان قدیمی ترین متن باقی مانده از آن است.
واژگان زبان ارمنی از لحاظ تاریخی تحت تاثیر زبان های ایرانی به ویژه اشکانیان بوده است.
الفبای ارمنی
زبان خارجی در ارمنستان
زبان های خارجی که مردم در ارمنستان به طور گسترده صحبت می کنند شامل انگلیسی و روسی است.
- زبان روسی
رایج ترین زبان خارجی در ارمنستان است اگرچه سطح صلاحیت آن از زمان استقلال ارمنستان به میزان قابل توجهی کاهش یافته است، در سال 2010 وزارت امور خارجه روسیه گزارش داده است که حدود 70 درصد از جمعیت کشور ارمنستان توانایی صحبت با زبان روسی را دارند و همچنین یک مطالعه در سال 1999 نشان داد که حدود 40 درصد از جمعیت کشور ارمنستان به زبان روسی مسلط هستند.
- زبان انگلیسی
این زبان، پس از استقلال ارمنستان مورد توجه ویژه ای قرار گرفت و هرسال افراد بیشتری سعی در یاد گرفتن انگلیسی دارند، برخلاف دهه های گذشته، تعداد مدارس آموزش زبان انگلیسی در ارمنستان به تدریج افزایش یافته است.
سایر زبان های خارجی که درصد بسیار کمی از مردم ارمنستان با آن صحبت می کنند شامل: فرانسوی، آلمانی، ایتالیایی، اسپانیایی و فارسی می باشد.
به طور کلی می توان گفت که حدود چهل درصد از مردم در ارمنستان به زبان روسی و چهار درصد به زبان انگلیسی و سایر افراد به زبان رسمی ارمنستان یعنی زبان ارمنی صحبت می کنند.
زبان های اقلیت
در سال 2001 ارمنستان به منشور اروپایی برای زبان های منطقه ای یا اقلیت پیوست تا از زبان های اقلیت پیروی کند و این زبان های اقلیت شامل: کردی، آشوری، یونانی، اوکراینی و روسی است.
زبان کردی
ایزدی ها بزرگ ترین اقلیت در ارمنستان هستند و بر اساس سرشماری که در سال 2001 انجام شد، این جمعیت شامل چهل هزار ایزدی و پانزده هزار کرد است و طبق همین سرشماری ها 31 هزار نفر زبان کردی را به عنوان زبان مادری خود می دانند.
در میان ایزدی ها حدوداً 30 هزار نفر به زبان رسمی ارمنستان یعنی زبان ارمنی و 10 هزار نفر از آن ها به زبان کردی صحبت می کنند.
زبان روسی
بر اساس آمار سال 2001، تعداد 29 هزار ارمنی، زبان روسی را به عنوان زبان مادری خود می دانند که از این تعداد 12 هزار نفر را قومیت روسی تشکیل می دهند.
طبق سرشماری که در سال 2011 صورت گرفته است، تعداد 11 هزار روس در ارمنستان زندگی می کنند که از این تعداد 10 هزار نفر زبان روسی و هزار نفر به زبان رسمی ارمنستان یعنی زبان ارمنی صحبت می کنند.
آشوری
طبق سرشماری در سال 2011 در ارمنستان 27 هزار آشوری در ارمنستان زندگی می کنند که در این میان 24 هزار نفر آشوری را زبان اصلی خود می دانند که از این تعداد 2 هزار نفر قوم آشوری و 125 نفر ارمنی هستند و به زبان رسمی ارمنستان یعنی زبان ارمنی صحبت می کنند.
زبان اوکراینی
براساس سرشماری ارمنستان در سال 2011، تعداد یک هزار اوکراینی در ارمنستان زندگی می کنند، زبان اوکراینی زبان اول این 700 نفر است که در میان این تعداد 600 نفر اورونی ها اوکراینی نژاد و 100 نفر ارمنی هستند.
تعداد 300 نفر از اوکراینی ها به زبان رسمی ارمنستان صحبت می کنند.
زبان یونانی
اگرچه یونانیان ارمنستان عمدتاً به چندین زبان یعنی زبان یونانی، ارمنی و روسی صحبت می کنند، اما تعداد 100 نفر از یونانیان زبان یونانی پونتیک را به عنوان زبان مادری خود نگه داشته اند.
گویش های زبان
گویش یا لهجه به شکل های از زبان گفته می شود که تفاوت های آوایی یا دستوری دارند اما استفاده کنندگان دو گویش متفاوت (گویش وران متفاوت) باید بتوانند سخن یکدیگر را درک کنند.
معیارهای مرزبندی زبان و گویش اغلب برون زبانی هستند و براساس تفاوت های ساختاری نیست.
دلایل پیدایش گویش های مختلف
دلایل زیادی جهت پیدایش گویش های مختلف وجود دارد که از مهم ترین آنها عبارت اند از:
- جدایی جوامع زبانی
- اختلاط
- اسکان مجدد
- موانع جغرافیایی
- تقسیمات اداری
- تغییر مذهب
گویش های مختلف زبان ارمنی
اولین اطلاعات در مورد لهجه های ارمنی مربوط به قرن پنجم است، طبق این اطلاعات حدود 60 گویش در زبان ارمنی وجود دارد.در زبان رسمی ارمنستان یعنی زبان ارمنی تنوع گویش ها بسیار زیاد است.
زبان شناسان مختلف گویش های ارمنی را براساس ویژگی های مختلف طبقه بندی می کنند، کریستوپور پاتکانیان با ایجاد یک طبقه بندی جغرافیایی، گویش های شرقی و غربی را از یکدیگر متمایز کرده است.
دو زبان شناس دیگر نیز به اسم آرارات قریبیان و گئورگ جاهوکیان به ترتیب طبقه بندی آوایی گویش های ارمنی و طبقهبندی آماری چند ویژگی را انجام داده اند.
لهجه های زبان ارمنی
مهم ترین و رایج ترین لهجه ها در زبان ارمنی عبارت اند از:
- گویش آروینی
لهجه ای از شاخه (ال) ارمنی است که مردمان شهر آردوین و مناطق ارمنی نشین اطراف، با آن لهجه صحبت می کنند.
- گویش آرارات (گویش ایروان)
گویش آرارات یکی از قدیمی ترین نسخه های زبان ارمنی است، این گویش در گروه گویش شرقی مسیر نسبتاً طولانی را جهت توسعه طی کرده است.
- گویش آکنا
لهجه ای متعلق به شاخه (که) ارمنی است که در شهری به همین نام و روستاهای اطراف آن صحبت می شود.
- گویش آگولیس
لهجه ای از آگولیس، زوکر شرقی، لهجه ای با صامت بی حرکت از شاخه کوم است که در شهر آگولیس و آبادی های اطراف آن مردم با این لهجه صحبت می کنند.
- گویش گوریس
گویش گوریس با توجه به طبقه بندی مورفولوژیکی به شاخه (اوم) تعلق دارد، این زبان در منطقه گوریس در اتحاد جماهیر شوروی ارمنستان، در برخی از روستاهای نواحی سیسیان و کاپان صحبت می شود.
- گویش دزمار
لهجه ای از شاخه ارمنی که در دزمار ( در روستاهای آقاگان، اورگوتو، قشلاق و صدور) صحبت می شود و نشان دهنده نوعی انتقال از گویش قره باغ به گویش مغری است که بهترین نمایندگان این گویش، گویش های قشلاق و اورگوتو هستند.
- گویش همشنی
یکی از لهجه های شاخه (ای) ارمنی که در ترابزون و منطقه غرب آن صحبت می شود و نمایندگان این گویش در مناطق دریای سیاه قفقاز شمالی زندگی می کنند.
- گویش قره باغ
لهجه قره باغ، بزرگ ترین گویش زنده شاخه ارمنی است.
- گویش جوغای نو
لهجه ای از شاخه (ام) ارمنی است که توسط جمعیت ارمنی ساکن در حومه نور جوغه در نزدیکی شهر شیراز، هند، برمه و جاوه که در سال های 1605-1606 مهاجرت کردند، صحبت می شود.
- گویش مرعشی
لهجه ارمنی متعلق به گروه میان گویش های کیلیکی یا جنوب غربی است که یک گویش مرده به حساب می رود.
سوال متداول
-
کشور ارمنستان کجاست؟
ارمنستان کشوری محصوردر خشکی در جنوب قفقاز و آسیای مرکزی است. این کشور در شمال شرقی ارتفاعات ارمنستان، در میان دریای سیاه و خزر واقع شده است و از شمال و شرق توسط کوه های قفقاز کوچک احاطه شده است. همسایگان این کشور ایران، آذربایجان، ترکیه و گرجستان است.
-
پایتخت ارمنستان چه نام دارد؟
ایروان پایتخت و بزرگ ترین سکونت گاه ارمنستان، مرکز اداری، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی است، این کشور دارای مکان های فرهنگی، تئاتر، موزه و گالری است.
-
دین، مذهب و زبان این کشور چیست؟
کشور ارمنستان اولین کشور در جهان بود که مسیحیت را به رسمیت شناخت و زبان رسمی ارمنستان زبان ارمنی است.
-
کشور ارمنستان چگونه آب و هوایی دارد؟
ارمنستان به دلیل تفاوت های زیاد در ارتفاع و تنوع کوه ها، تقریبا همه انواع آب و هوا از کوهستانی سرد گرفته تا نیمه گرمسیری خشک را دارد.
-
مهم ترین شهرهای ارمنستان کدامند؟
از مهم ترین شهرهای ارمنستان می توان به: ایروان، گیومری، اچمیادزین، هرازدان، آرتاشات، کاپان اشاره کرد.
برای کسب اطلاعات بیش تر اینجا کلیک کنید.